* ذخایر ارزی :

 

عمده ترین اقلام تشکیل دهنده ذخایر ارزی کشور عبارتند از :

1- موجودی نقدی ارزی.

2- موجودی طلا نزد بانک مرکزی.

3- موجودی در SDR

4- وضعیت کشور در صندوق بین المللی پول ( IMF ).

5- سرمایه گذاری های کشور در خارج از کشور.

6- سایر دارائی های ارزی.

 

 

* بررسی بازار :

1- تحقیق و بررسی. 

2- ارزیابی ( اطلاعات ماخوذه ).

3- تصمیم گیری.

4- اقدام برای اخذ.

 

هر وارد کننده یا صادر کننده در بازرگانی بین المللی نیاز دارد که مراحل چهار گانه فوق را به دقت مطالعه، بررسی و ارزیابی نموده و سپس تصمیم گیری کرده و سرانجام اقدام به اخذ پیش سیاهه یا پروفرما اینویس از فروشنده نماید .

 

 

* صندوق بین المللی پول :

 

در سال 1944 بعد از میلاد مسیح کشورها با یک اقتصاد بعد از جنگ مواجه شده بودند، 44 کشور در همان سال در آمریکا گرد هم آمدند و طرح تاسیس یک ارگان بین المللی مالی را مطرح کردند، برای ساماندهی اقتصاد دنیا طرح گات را پذیرفتند، ایران نیز 42 تن طلا و 250 میلیون دلار هم به صندوق و هم به بانک پرداخت نمود و در سال 1947 صندوق بین المللی پول رسما شروع به کار کرد، بانک برای اجرای پروژه های زیربنایی مثل احداث بیمارستان، تاسیس موسسات آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و احداث ساختمان های دولتی مورد نیاز وام می داد و صندوق برای کسری موازنه وام می داد، اعطای وام از طرف بانک جهانی محدودیت ندارد وام صندوق 20 ساله و نرخ بهره آن 2 % می باشد، در ابتدا دلار آمریکا پول واحد صندوق و بانک بود ولی در سال 1950 به خاطر نوسانات دلار پول 16 کشور را به عنوان سبد ارزی انتخاب نمودند که ریال ایران نیز جزء آنها بود ولی در سال 1980 پول ایران از سبد ارزی خارج شد .

 

 

* گروه بندی کالاها :

1- مجاز.

2- غیر مجاز.

3- مجاز مشروط .    

4- ممنوع الورود .

 

 

* تعریف ارز :

 

پول کشورهای بیگانه را در هر کشوری ارز گویند.

 

 

* در یک تقسیم بندی پول کشورهای بیگانه را در دو گروه طبقه بندی می کنند :

1- قابل تبدیل.

2- غیر قابل تبدیل.

 

- شرایط لازم برای قابل تبدیل بودن پول ها :

 

1- بانک مرکزی ناشر اسکناس، بدون قید و شرط و بطور نامحدود پول منتشره خود را با سایر پول های قابل تبدیل یا با طلا مبادله نماید .

 

2- پول مورد بحث توسط بازرگانان در داد و ستد بین المللی بعنوان وسیله مبادله مورد استفاده واقع شود بطوریکه بازرگانان با رغبت پول مزبور را بپذیرند و پول ذکر شده مقبولیت جهانی داشته باشد از همه مهمتر اینکه آن پول دارای ابراء قانونی بوده یعنی اینکه اگر بابت بدهی به طلبکاری داده شود پذیرفته و طلب خود را تسویه نماید .

 

3- بانک های مرکزی و تجاری دنیا پول مورد بحث را به عنوان ذخیره ارزی نزد خود نگهداری نمایند .

 

- پول های غیر قابل تبدیل :

 

به پول هایی اطلاق می شود که خارج از جغرافیای کشورش ارزش اقتصادی نداشته و بانک ها و موسسات مالی کشورهای بیگانه از تبدیل پول مزبور به سایر پول ها خودداری نمایند .

 

 

* نرخ ارز :

رابطه برابری پول ملی با پول کشورهای بیگانه را نرخ ارز گویند.

 

 

* نظام های نرخ ارز :

کشورهای جهان برحسب اوضاع و احوال اقتصادی و همچنین سیاست ارزی حاکم بر کشورشان یکی از نظام های نرخ ارز یا تلفیقی از آن را اختیار می نمایند، مهمترین نظام های نرخ ارز عبارتست از :

1- نظام نرخ ثابت ارز :

در این نظام رابطه برابری پول ملی با یک ارز معتبر ثابت نگهداری می شود .

2- نظام نرخ شناور ارز :

بانک مرکزی مداخله ای ندارد بلکه نرخ ارز تابع قوای عرضه و تقاضا در بازار می باشد .

3- نظام چند نرخی ارز :

در این نظام دولت براساس اولویت های خود کالاهای وارداتی را گروه بندی نموده و برای هر گروه نرخ ارز معینی را تعیین و به مورد اجرا می گذارد، بدین ترتیب که جهت ورود کالاهای ضروری و وسایل معاش مردم از نرخ ارز ارزان قیمت استفاده می نماید و در مقابل ضمن برقراری محدودیت های وارداتی کالاهای لوکس، تجملی و غیر ضروری از محل ارز گران قیمت استفاده می شود، این در حالی است که ذخایر ارزی کشور دچار ضعف شده و اعمال این سیاست ها به منظور تقویت ذخایر ارزی کشور می باشد .

 

 

* تراز پرداخت های خارجی یا موازنه ارزی :

 

سندی است که در یک طرف آن درآمدهای ارزی و در طرف دیگر مخارج ارزی به ترتیب از محل واردات و جهت ورود کالاها با رعایت اولویت تاریخ به ثبت می رسد، با توجه به این که کشورها همیشه سعی دارند که یک تراز ارزی متعادل داشته باشند ممکن است براساس وضعیت اقتصادی حاکم بر کشور تراز مزبور دارای مازاد ارزی بوده و یا اینکه در اثر کاهش صادرات و درآمدهای ارزی، تراز کسری نشان دهد که هر سه حالت ( تعادل – مازاد – کسری ) در کلیه کشورها طبق ضوابط صادرات و واردات و همچنین مقدار درآمدهای ارزی یا مخارج ارزی انجام شده جهت واردات کالاها و خدمات اتفاق می افتد به همین جهت به منظور تثبیت وضعیت اقتصادی کشور و همچنین جهت حفظ قدرت خرید مردم داشتن تراز ارزی متعادل از مطلوبیت خاصی برخوردار است .

 در شرایطی که مازاد ارزی داشته باشیم قدرت خرید پول ملی در مقابل ارزهای دیگر افزایش می یابد، محدودیت های ارزی رفع می شود، دولت جهت ورود کالاها و خدمات تسهیلات لازم را برقرار می نماید، سهمیه های ارزی گروهی از خدمات نظیر سفرهای زیارتی، سیاحتی و گردشگری افزایش می یابد و چون مردم از قدرت خرید بیشتری برخوردارند لذا تقاضای کل افزایش می یابد و برای اینکه سطح عمومی قیمت ها بالا نرود ورود کالا بیشتر شده و با ورود کالای بیشتر ضمن اینکه سطح عمومی قیمت ها بطور خودکار کنترل می شود در اثر خروج ارز بیشتر، مازاد ارزی مصرف شده و تراز به حالت تعادل بر می گردد .

در حالت کسری ارزی که دولت به اندازه کسری تراز پرداخت های ارزی به کشورهای دیگر مقروض می باشد تلاش می نماید که ابتدا بدهی ناشی از واردات کالا را از محل ذخایر ارزی تامین نماید، اگر کسری به اندازه ای باشد که ذخایر ارزی قادر به جبران آن نباشد در این صورت کشور ناچار است دست استقراض سوی کشورهای دیگر دراز نماید، بدیهی است در اثر عدم جبران کسری ممکن است کسری سال های آتی موجب گردد که بدهی کشور به سایر کشورها بیشتر شده و احتمال ورشکستگی نیز می رود.

برای جبران کسری ممکن است دولت متوسل به عوامل متغیر کلیدی اقتصادی نظیر :

1- نرخ ارز.

2- سیاست درآمدی.

3- تثبیت سطح عمومی قیمت ها. 

4- برقراری مکانیزم های کنترل جهت جلوگیری از ورود کالاهای غیر ضروری به علاوه افزایش عوارض تعرفه های گمرکی بشود .

 

 

* کنترل ارزی :

 

هنگامی که کشوری دچار کسری موازنه ارزی گردد برای برقراری تعادل در تراز پرداخت های بین المللی ناچار است مقررات کنترلی را برقرار نماید بدیهی است هنگامی که تراز به حالت تعادل برسد محدودیت ها و کنترل ها به تدریج از بین می روند.

دولت ها به منظور تامین اهداف زیر کنترل ارزی را اعمال می نمایند :

1- تامین کسری موازنه ارزی.

2- منبع درآمد برای دولت.

3- تسهیل رشد اقتصادی.

 

سفارشات خارجی :

 

 

* پیش سیاهه یا پیش فاکتور :

 

سندی است که فروشنده به نام خریدار در اوراق سربرگ دار صادر نموده و پس از ذکر مندرجات، شرایط و مقررات مهر و امضاء نموده ودر 3 نسخه به خریدار ارسال می نماید تا خریدار بتواند با مراجعه به مقامات کشورش پروانه ورود اخذ نماید .

- پس از آنکه خریدار و فروشنده عوامل چهار گانه ( تحقیق و بررسی – ارزیابی – تصمیم گیری – اقدام ) را انجام دادند و نتایج حاصله مطلوب شد در این صورت خریدار از فروشنده منتخب خود درخواست می کند که پیش فاکتور یا پیش سیاهه یا پروفرما اینویس را در 3 نسخه صادر و ارسال نماید، خریدار با دریافت پروفرما اینویس مفاد آن را با مذاکرات و قرارداد منعقده مطابقت داده و در صورت تایید و تطابق، یک نسخه از آن را به عنوان قبولی امضاء نموده و به فروشنده عودت می دهد.

خریدار جهت اخذ پروانه ورود کالا به وزارت بازرگانی در تهران یا اداره کل بازرگانی در استان ها مراجعه کرده و فرم مخصوص ثبت سفارش را دریافت نموده و از روی پروفرما اینویس فرم را تکمیل و پس از امضاء به مسئولین تحویل می دهد ، مقامات بازرگانی پس از بررسی فرم ثبت سفارش و پروفرما اینویس ، در صورت پذیرفتن آن را امضاء و مهر نموده و روی پروفرما اینویس را با مهر مخصوص ( ورود کالا از نظر این اداره کل بلامانع است ) ممهور نموده سپس در صورتیکه کالای وارده ماشین آلات، تجهیزات، لوازم الکترونیکی و امثال این ها باشد، خریدار ناچار است جهت اخذ مجوز به وزارت صنایع نیز مراجعه نماید، باید در نظر داشت که کالاهای دیگر مانند : مواد غذایی و آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، دارویی به وزارت بهداشت و درمان و کالاهای مربوط به فرآورده های کشاورزی، نهال ها، حیوانات زنده و بذرها به وزارت کشاورزی ارجاع می شود، بدین ترتیب ملاحظه می شود که هر کالایی در گروه بندی به یک وزارتخانه مربوط می شود که بایستی با نظارت آن وزارتخانه یا سازمان های ذیربط یا ارگان های مربوطه وارد کشور شوند، پس از آنکه خریدار تشریفات وارداتی بالا را انجام داد جهت اخذ مجوز گشایش اعتبار اسنادی از طریق بانک مرکزی، تخصیص ارز می کند .

 

 

* روش های پرداخت :

 

در داد و ستد بین المللی فروشنده بر اساس اعتمادی که در معامله به خریدار دارد یکی از روش های زیر را جهت پرداخت وجه کالای فروخته شده انتخاب و در قرارداد منظور می دارد :

 

1- حساب باز تجاری :

اگر فروشنده 100 % به خریدار اعتماد داشته باشد کالای خریداری شده را به گمرک کشور خریدار ارسال و اسناد حمل را مستقیما به خریدار پست می نماید تا کالا را از گمرک ترخیص کرده وبه تدریج بفروشد و ماحصل فروش را به فروشنده حواله دهد و بدین ترتیب بدهی خریدار نزد فروشنده تسویه می شود .

 

2- برات وصولی ساده :

در این روش فروشنده کالا را به نشانی خریدار ( گمرک کشور خریدار ) ارسال می کند سپس اسناد حمل را جهت ترخیص به خریدار پست می کند زمانی که خریدار کالا را از گمرک ترخیص نمود آن گاه براتی به نام خریدار کشیده و از طریق بانک خودش به یکی از بانک های کشور خریدار ارسال می دارد بانک کشور خریدار برات را به قبولی خریدار رسانیده و اگر مدت برات طولانی تر باشد آن را به بانک فروشنده عودت می دهد اما اگر مدت سررسید برات کوتاه باشد نزد خود نگاه می دارد و در سررسید وجه برات را از خریدار وصول کرده و به بانک فروشنده حواله می دهد و بانک فروشنده وجه آن را به حساب فروشنده واریز می نماید .

 

3- برات وصولی اسنادی :

در این روش فروشنده کالا را به گمرک کشور خریدار حمل می کند، بارنامه و سایر اسناد حمل را به همراه یک برگ برات به بانک عامل خود در کشورش تحویل می دهد، بانک عامل اسناد حمل را به همراه برات به بانک کشور خریدار در محل اقامت خریدار ارسال می دارد و دستور می دهد که در مقابل قبولی برات از سوی خریدار اسناد حمل را پشت نویسی کرده به خریدار تحویل دهد، خریدار با اسنادی که در قبال قبولی برات تحویل گرفته است به گمرک مراجعه کرده و کالا را ترخیص می کند و در سررسید، وجه برات را به بانک پرداخت می نماید .

- در دو روش براتی، اگر سررسید بروات طولانی باشد پس از قبولی خریدار، فروشنده می تواند برات را در بانک خود یا در بانک دیگری تنظیم نماید .

 

4- اعتبار اسنادی :

بهترین وسیله جهت داد و ستد بین المللی اعتبار اسنادی می باشد که بانک باز کننده اعتبار و بانک ابلاغ کننده و بانک معامله کننده اسناد، تلاش می نمایند که معاملات بین خریدار و فروشنده به آسانی انجام پذیرد و خریدار با استفاده از اعتبار خود نزد بانک باز کننده اعتبار ، با پرداخت درصدی کم می تواند ارز اعتبار اسنادی را به نفع فروشنده گشایش نماید ، در صورتی که فروشنده کالا را به موقع ارسال و قبل از انقضای سررسید اعتبار، اسناد حمل را به بانک خودش  ( بانک ابلاغ کننده و بانک معامله کننده ) تحویل بدهد و در صورتی که اسناد حمل با شرایط مندرج در اعتبار، مغایرتی نداشته باشد قبل از اینکه کالا به دست خریدار برسد فروشنده می تواند بهای کالای خود را از بانک معامله کننده اسناد دریافت نماید .

 

5- صد در صد پیش پرداخت :

گاهی اوقات فروشنده به علت عدم اعتماد به خریدار و یا به علت وجود پاره ای مشکلات و محدودیت های ارزی از خریدار درخواست می کند که وجه کالای درخواستی را 100% بپردازد و یا از طریق بانک حواله دهد سپس فروشنده اقدام به ارسال کالا نماید، این موضوع پر خطرترین روش برای خریدار می باشد زیرا ممکن است خریدار پول را ارسال دارد و هرگز نتواند کالای سفارشی خود را دریافت نماید، اما در روش اعتبارات اسنادی به منظور تقویت بنیه مالی فروشنده، خریدار موافقت می کند که درصدی از اعتبار قبلا و پیش از ارسال کالا در مقابل ضمانت نامه بانکی معتبر به فروشنده پرداخت گردد، علت درخواست ضمانت نامه این است که اگر فروشنده کالا را ارسال نکند خریدار بتواند از محل ضمانت نامه وجوه پرداختی خود را وصول نماید .

- با توجه به روش های فوق همانطور که از بالا به پایین حرکت می کنیم ریسک ها و خطرات از فروشنده به خریدار منتقل می شود .

 

 

* ابزار پرداخت :

 

1- چک :

کلمه ترکی است، در داد و ستد بین المللی اگر خریدار حساب ارزی داشته باشد می تواند برای پرداخت بهای کالاهای خریداری شده از خارج، با صدور چک به شرطی که موجودی داشته باشد مبلغ کالا را پرداخت نماید، بدین ترتیب خریدار چک را به نام فروشنده صادر و به نشانی وی ارسال می دارد، فروشنده چک دریافتی را پشت نویسی کرده و به بانک خود تحویل می دهد بانک مزبور چک را پس از وصول از بانک خریدار به حساب فروشنده منظور می دارد .

 

2- چک بین بانکی :

بانک هایی که مجاز به خرید و فروش ارز هستند معمولا جهت مراجعات خود نزد همدیگر حساب ارزی دارند، بدین ترتیب خریدار جهت پرداخت بهای کالای خریداری شده می تواند با اخذ چک بین بانکی ارزی، از بانک عامل خود مبلغ کالا را به فروشنده پرداخت نماید، مراحل کار چک بین بانکی به شرح زیر می باشد :

خریدار به بانک عامل خود مراجعه و با پرداخت هم ارز ریالی و کارمزد، یک قطعه چک بین بانکی به ارز به نام فروشنده خریداری و آن را باپست سفارشی یا یک وسیله مطمئن به فروشنده ارسال می دارد، با توجه به اینکه چک مزبور عهده بانک در کشور فروشنده صادر شده باشد فروشنده پس از دریافت چک می تواند بدون تاخیر آن را به حساب خود بگذارد، بانک عامل پرداخت کننده چک وجه چک را از حساب بانک صادر کننده چک نزد خود برداشت و به حساب فروشنده بستانکار می کند .

 

3- حواله های ارزی ( دستور پرداخت ) :

بانک ها معمولا دو نوع حواله ارزی دارند :

الف ) حواله کتبی : که در فرم مخصوص بانک صادر و با دو امضاء مجاز تکمیل و پس از ارسال آن به کارگزار در خارج، کارگزار خارجی با دریافت حواله، امضاء های حواله را تایید کرده و اقدام به پرداخت می کند .

ب ) حواله تلگرافی ( حواله تلکسی ) : واحدهای ارزی بانک های مجاز، حواله تلگرافی به کارگزار خود در خارج صادر می نماید چون امکان مخابره امضاء به وسیله تلکس یا تلگراف وجود ندارد و برای اینکه کارگزار صحت، درستی و اصالت حواله را تایید کند لذا واحد بانک صادر کننده حواله تلگرافی از کلمات یا اعداد رمز استفاده می نماید، هنگامی که کارگزار حواله تلگرافی را دریافت کرد ابتدا رمز آن را می گشاید و در صورت درست بودن رمز اقدامات بعدی را انجام می دهد، حواله تلگرافی را می توان به وسیله تلگراف یا ماشین تلکس یا شبکه سوئیفت مخابره نمود .

تفاوت بین حواله کتبی و تلگرافی :

حواله کتبی با پست ارسال می شود و نیاز به زمان بیشتری دارد و دارای دو امضاء مجاز می باشد ولی حواله تلگرافی به وسیله ماشین تلکس یا تلگرام یا سوئیفت، سریع تر و بدون اتلاف وقت مخابره می شود و دارای رمز می باشد .

 

4- سوئیفت ( انجمن جهانی مخابرات مالی بین بانک ها ) :

این انجمن در قالب تعاونی در بروکسل با مشارکت 240 بانک در دنیا تاسیس گردید که امروزه نزدیک به 2000 بانک به این انجمن پیوسته است، بانک ها با استفاده از امکانات سوئیفت که مرکب از یک شبکه ویژه با ماهواره اختصاصی می باشند استفاده می کنند و چون این شبکه مخصوص بانک ها تاسیس گردیده افراد دیگر نمی توانند از آن استفاده کنند بدین جهت کلیه اطلاعات که از این شبکه مخابره می شود کاملا در امنیت، حراست و حفاظت می باشد، هزینه استفاده از این شبکه برای بانک ها به مراتب ارزانتر بوده و سرعت انتقال آن نیز بیشتر می باشد، برای حفظ و حراست اطلاعات مخابره شده ، بانک ها گاهگاهی کلمه رمز ورود به شبکه را تغییر می دهند .

اطلاعاتی که از این شبکه مخابره می شود عبارتند از :

- صورتحساب بانک ها.

- نقل و انتقال وجوه و سرمایه.

- خرید سهام و اوراق قرضه.

- اعتبارات اسنادی.

- اخذ اطلاعات مربوط به مشتریان و نظایر این ها.

 

 

* اینکوترمز 2000 ( شرایط بازرگانی بین المللی ) :

 

با توجه به رشد و توسعه بازرگانی بین المللی و اینکه کشورها جهت رفع نیاز خودشان کالاهای بیشماری را بین خود مبادله می نمایند گاها به علت بروز پاره ای مسائل و مشکلات دچار تعارض و مناقشات می شوند، به منظور ایجاد تسهیلات در امر بازرگانی و برقراری اعتماد و اطمینان بین خریداران و فروشندگان، اتاق بازرگانی بین المللی در سال 1936 اقذام به تدوین شرایط و مقررات بین المللی نمود و از کشورهای عضو دعوت به عمل آورد پس از استماع و بررسی مجموعه مزبور آن را تصویب و در کشورهای عضو از همان سال به مورد اجراء گذارند، با توجه به پیشرفت تکنولوژی حمل و نقل، توسعه و رشد بازرگانی بین المللی و پیچیدگی معاملات بازرگانی ایجاب نمود که مجموعه مزبور تجدید نظر شود به همین خاطر در سال های 1954 – 1967 – 1976 – 1980 – 1990 تجدید نظر به عمل آمد و اینک اینکوترمز 2000 که آخرین مجموعه تجدید نظر شده در دست ماست .

بنابراین می توان اظهار نمود که هدف اصلی اینکوترمز تعیین تکالیف، وظایف و مسئولیت های بین خریدار و فروشنده می باشد و اگر خریدار و فروشنده در قرارداد خود عبارت ( در صورت بروز هر گونه تعارض و مناقشه موضوع به داوری اینکوترمز ارجاع شده تا به وسیله داور یا داوران تعیین شده رسیدگی و حکم داوری صادر گردد ) را قرار دهند می توانند در صورت بروز هر گونه اشکال مراتب را از طریق دفتر اتاق بازرگانی بین المللی در کشورشان پی گیری نمایند.

در اینکوترمز 2000 اصطلاحات بازرگانی در قالب استاندارد پذیرفته شده و در 4 گروه به شرح ذیل طبقه بندی گردیدند :

 

Group E :

Group F :

FCA ( Free Carrier ) : تحویل به اولین حمل کننده.                          

FAS ( Free Alongside Ship ) : تحویل در کنار کشتی ( بندر بارگیری ).     

Group C :

CFR ( Cost and Freight ) : هزینه و کرایه حمل ( بندر مقصد تعیین شده ).       

CIF  ( Cost Insurance and Freight ) : هزینه، حق بیمه، کرایه حمل ( بندر مقصد تعیین شده ) . 

CPT ( Carriage Paid To ) : کرایه حمل پرداخت شده تا ( محل مقصد تعیین شده ) .    

Group D :

DAF ( Delivered at Frontier ) : تحویل در مرز ( محل تعیین شده ) .                   

DES  ( Delivered Ex – Ship ) : تحویل از کشتی ( بندر مقصد تعیین شده ) .            

DEQ ( Delivered Ex-Quay ) : تحویل روی اسکله یا بارانداز ( بندر مقصد تعیین شده ).

DDU ( Delivered Duty Unpaid ) : تحویل بدون عوارض گمرکی ( محل مقصد تعیین شده ).

  EXW  : بدین معناست که فروشنده کالا را طبق قرارداد آماده می کند سپس به خریدار اطلاع می دهد، خریدار یا نماینده وی کالا را در محل فروشنده یا محل دیگری که تعیین گردیده است تحویل می گیرد و وظایف فروشنده به پایان می رسد از این نقطه به بعد کلیه هزینه ها، مسولیت بردن کالا به مقصد، کرایه حمل، بیمه، فقدان کالا به عهده خریدار می باشد، این اصطلاح کمترین مسئولیت به فروشنده و بیشترین مسئولیت به خریدار را در بر دارد، خریدار مکلف است کالا را جهت صدور از گمرک کشور فروشنده ترخیص نماید و اگر خریدار به قوانین و مقررات گمرک کشور فروشنده آشنایی نداشته باشد باید از اصطلاح FCA استفاده کند .

 

FCA : بدین معناست که فروشنده کالا را آماده نموده و جهت صدور از گمرک کشورش ترخیص کرده آنگاه به اولین حمل کننده ای که خریدار معرفی نموده است کالا را تحویل داده و وظایفش به پایان می رسد، از این نقطه به بعد خریدار باید هزینه ها، کرایه حمل، فقدان کالا و سایر هزینه ها را به عهده گرفته و تا مقصد تمام این هزینه ها را بپردازد، اصطلاح – بدون توجه به نوع حمل از جمله حمل مرکب ( هوایی، زمینی، راه آهن، دریایی، آبراه های داخلی ) مورد استفاده قرار می گیرد، اگر بارگیری کالا در محل فروشنده باشد هزینه بارگیری به عهده فروشنده است و اگر در محل دیگری صورت پذیرد فروشنده هیچگونه مسئولیتی ندارد .

 

FAS : بدین معناست که فروشنده کالا را طبق مقررات و قرارداد آماده نموده و برای صدور از گمرک کشورش ترخیص کرده و در بندر معین در کنار کشتی به خریدار یا نماینده وی تحویل داده و وظایفش به پایان می رسد، خریدار به هزینه و مسئولیت خود قرارداد حمل منعقد و کرایه بردن کالا تا مقصد را پرداخت می کند و به هزینه خود کالا را بیمه حمل می نماید، این اصطلاح فقط برای حمل دریایی و آبراههای داخلی کاربرد دارد .

 

FOB : در این اصطلاح فروشنده کالا را آماده نموده و برای صدور از گمرک ترخیص می نماید و سپس کالای مزبور را زمانی که از نرده کشتی در بندر بارگیری تعیین شده عبور دهد تحویل را انجام داده است، خریدار باید با بنگاه کشتیرانی قرارداد حمل منعقد نموده و کرایه حمل بردن کالا تا مقصد را بپردازد حتی بیمه بین راهی را نیز پرداخت نموده و به فروشنده اطلاع دهد تا کالا را به موقع از نرده کشتی عبور دهد، از این نقطه به بعد کلیه هزینه ها، خسارات، ریسک ها و فقدان کالا به عهده خریدار می باشد باید توجه نمود که این اصطلاح فقط در حمل دریایی و آبراه های داخلی کاربرد دارد.

 

CFR : این اصطلاح بدین معناست که فروشنده پس از آماده شدن کالا آن را جهت صادرات از گمرک کشورش ترخیص نموده و در بندر بارگیری تعیین شده، زمانی که از نرده کشتی عبور داد تحویل را انجام داده است از این نقطه به بعد خریدار باید کلیه هزینه های پیش آمده، خسارات وارده، فقدان کالا و ریسک ها را به عهده بگیرد، خریدار مکلف است با هزینه خود کالا را بیمه بین راهی بکند ، CFR مخصوص حمل دریایی و آبراههای داخلی می باشد اگر طرفین قصد ندارند کالا پس از عبور از نرده کشی تحویل شود باید از اصطلاح CPT استفاده نمایند .

 

CIF : این اصطلاح بدین معناست که فروشنده کالا را برای صدور از گمرک کشورش ترخیص نموده و به هزینه خود آن را بیمه حمل کرده و زمانیکه در بندر بارگیری تعیین شده کالا را از نرده کشتی عبور دهد تحویل را انجام داده است از این نقطه به بعد خریدار باید هزینه های بین راهی، خسارات وارده، فقدان کالا و مسئولیت های پیش آمده را به عهده بگیرد، باید توجه نمود که فروشنده طبق قرارداد کالا را بیمه حمل می کند و حق بیمه را می پردازد، اگر خریدار خواستار پوشش بیمه ای بیشتری باشد باید به هزینه خود مازاد بیمه را فراهم کند، اصطلاح CIF مخصوص حمل دریایی و آبراههای داخلی است و اگر طرفین قصد ندارند کالا پس از عبور از نرده کشتی تحویل شود باید از اصطلاح CIP استفاده کنند .

 

CPT : این اصطلاح بدین معناست که فروشنده کالا را جهت صدور از گمرک کشورش ترخیص نموده، قرارداد حمل را با فورواردر منعقد کرده، کرایه حمل را تا مقصد پرداخت نموده و زمانی که کالا را در مبداء به اولین حمل کننده تحویل دهد وظایفش به پایان می رسد، از این نقطه به بعد کلیه هزینه های پیش بینی نشده، خسارات وارده، فقدان کالا و ریسک ها به خریدار منتقل می شود، خریدار باید کالا را بیمه باربری نموده و حق بیمه را بپردازد. این اصطلاح بدون توجه به نوع حمل می تواند در حمل مرکب از جمله : هوایی، زمینی، ریلی و آبراههای داخلی کاربرد داشته باشد .

 

CIP : این اصطلاح بدین معناست که فروشنده کالا را پس از ترخیص از گمرک جهت صدور به حمل کننده منتخب خود تحویل می دهد و وظایفش به پایان می رسد . فروشنده قرارداد حمل را بسته و کالا را بیمه باربری نموده و حق بیمه را نیز پرداخت می کند، از نقطه انتقال ریسک ( از زمان تحویل کالا به اولین حمل کننده ) خریدار باید کلیه هزینه های پیش بینی نشده، خسارت وارده و فقدان کالا را به عهده بگیرد، باید توجه نمود که فروشنده جهت بیمه بین راهی با پرداخت حق بیمه اقدام می کند اما اگر خریدار پوشش بیشتری را خواستار شود باید به هزینه خود مازاد بیمه را فراهم نماید، این اصطلاح بدون توجه به نوع حمل از جمله حمل مرکب ( هوایی، زمینی، ریلی، دریایی و آبراههای داخلی ) قابل استفاده است .

 

 

* اسناد بازرگانی :

 

در مبادلات بین المللی برای آنکه طرفین قرارداد ( خریدار و فروشنده ) از مشخصات کامل کالای مورد مبادله و نحوه حمل، بسته بندی و شرایط پرداخت آن اطلاع کافی داشته باشند اسنادی را مورد استفاده قرار می دهند تا مبین این موارد بوده و حتی المقدور ابهاماتی از نظر توافق های به عمل آمده بوجود نیاید . مهمترین اسناد بازرگانی به قرار زیر می باشد :

 

1- پروفرما اینویس :

سندی است که فروشنده کالا به منظور اعلام قیمت و شرایط کالایی را که می خواهد بفروشد برای خریداران احتمالی ارسال می نماید و تفاوت آن در ظاهر با سیاهه بازرگانی در این است که فقط کلمه پروفرما روی آن نوشته شده است این پیش سیاهه هنگامی که مورد قبول خریدار کالا قرار گرفت، خریدار آن را به مقامات کشورش جهت اجازه ورود کالا و ثبت سفارش ارائه نموده و پس از قبول مقامات، مجوز پرداخت ارزش کالا را به ارز نیز دریافت می دارد.

 

2- سیاهه بازرگانی :

سیاهه بازرگانی یکی از اسناد مهم می باشد که فروشنده کالا به نام خریدار صادر و به همراه سایر اسناد حمل بر طبق قرارداد فروش برای خریدار ارسال می نماید، هنگامی که فروشنده کالای مورد قرارداد را آماده حمل نمود قیمت و سایر مشخصات و اطلاعات مربوط به کالا را در سیاهه تجاری تنظیم می نماید تا برای خریدار مستقیما یا از طریق بانک کارگزار خود ( بسته به نوع قرارداد ) ارسال نماید در سیاهه تجاری معمولا اطلاعات مندرج در پروفرما ذکر می گردد .

 

3- سیاهه گواهی شده :

عبارتست از سیاهه بازرگانی که در آن فروشنده گواهی می نماید :

- کالا طبق قرارداد منعقده یا پیش سیاهه می باشد .

- کالا ساخت کشور معین می باشد یا ساخت کشورهای ممنوع شده در قرارداد نمی باشد .

- هر مشخصات دیگری که خریدار از فروشنده درخواست می نماید فروشنده در زیر سیاهه بازرگانی نوشته و گواهی می نماید، معمولا از فروشندگان و صادر کنندگان چنین سیاهه هایی خواسته می شود که سیاهه مزبور به تایید اتاق بازرگانی یا مقام بازرگانی که در محل رسمی می باشد، رسانده شود .

 

4- سیاهه تایید شده :

بعضی از کشورها از فروشندگان کالا درخواست می نمایند که سیاهه بازرگانی توسط سفارت یا کنسولگری کشور خریدار در کشور فروشنده کالا گواهی شود ، در این حالت سیاهه امضاء شده توسط فروشنده پس از گواهی اتاق بازرگانی محل، توسط سفارت نیز گواهی می گردد .

 

5- سیاهه کنسولی :

بعضی از کشورها از وارد کنندگان کالا سیاهه کنسولی مطالبه می نمایند این سیاهه که در فرم چاپی بوده و توسط سفارتخانه کشور خریدار در کشور فروشنده در اختیار فروشندگان قرار می گیرد و توسط فروشنده پر شده و سپس توسط سفارتخانه ممهور به مهر سفارتخانه می گردد و هزینه آنها توسط فروشنده پرداخت می شود، این سیاهه به خاطر جلوگیری از اعمال سیاست دامپینگ در کشور خریدار درخواست می گردد .

 

6- گواهی مبداء :

سندی است که نام کشور سازنده کالا در آن مشخص می شود این سند با وجود این که در بعضی از کشورها توسط فروشنده یا نماینده او پر می شود ولی معمولا در فرم ارائه شده توسط اتاق بازرگانی محل، پر شده و توسط آن اتاق نیز گواهی می گردد، در متن این سند شرح کالا و کشور سازنده آن قید گردیده و توسط اتاق بازرگانی محل، با دست امضاء شده و ممهور به مهر اطاق بازرگانی محل نیز می گردد .

 

7- لیست بسته بندی و مشخصات کالا :

این اسناد نشان دهنده جزئییات کالاهای بسته بندی شده بوده و اغلب مسئولین گمرکات جهت بررسی محتویات داخلی صندوق و یا کارتن از آن استفاده می نمایند در لیست بسته بندی، نیازی به ذکر ریز قیمت هر واحد کالای بسته بندی شده نمی باشد و به همین جهت در Packing List قیمت ریز کالای بسته بندی قید نمی شود ولی در لیست مشخصات Specifications قیمت ریز کالای بسته بندی شده درج می گردد .

 

8- گواهی وزن :

این گواهی توسط فروشنده یا عمدتا توسط شخص ثالث صادر می گردد و صرفا نشان دهنده وزن کالاست که بایستی با مقدار و وزن نشان داده شده در اسناد دیگر مطابقت داشته باشد .

 

9- گواهی کیفی و بازرسی کارخانه سازنده یا تامین کننده کالا :

سندی است که به موجب آن کارخانه سازنده یا تامین کننده کالا اعلام می نماید که کالا را بررسی نموده و گواهی می کند کالا کاملا مطابق با قرارداد منعقده و یا پیش سیاهه می باشد .

 

10- گواهی بازرسی کالا توسط شخص ثالث :

این نوع گواهی بازرسی کالا توسط شخص ثالث یا موسسه بازرسی مستقل صادر می گردد، این موسسات کالا را از نظر کیفی، کمی و بسته بندی ( بسته به نوع قرارداد و یا شرایط تعیین شده در اعتبار اسنادی ) بازرسی نموده و گواهی می نماید که کالا را در زمان حمل و یا در انبار کارخانه بررسی نموده و آن را برابر مشخصات داده شده یافته اند و یا اینکه مشخصات کالا را دقیقا در گواهی نامه ذکر می نمایند .

 

11- گواهی تجزیه سازنده کالا :

این گواهی اجزاء و مواد اولیه و نسبت های آنها در ساخت مواد شیمیایی و دارویی را به وسیله تجزیه بیان می نماید، در بعضی موارد صدور این گواهی توسط یک آزمایشگاه یا موسسه مستقل درخواست می گردد .

 

12- گواهی لیست سیاه :

سندی است که بعضی از کشورها که با کشور دیگر در حال جنگ می باشند یا به لحاظ داشتن روابط سیاسی، خرید کالا را از همدیگر ممنوع اعلام می نمایند به منظور شناسایی این گونه کشورها و جلوگیری از ورود کالاهای آنان، گواهی لیست سیاه مطالبه می شود .

 

13- گواهی بهداشت و سلامت دام :

اگر کالای مورد معامله حیوانات یا پرندگان زنده باشند در چنین مواردی توسط مقامات کشور خریدار چنین گواهی نامه ای درخواست می شود و صحت آن بایستی توسط مقامات بهداری، کشاورزی و یا دامپروری کشور فروشنده تایید شود، البته باید در نظر داشت که کالاهای خوراکی مخصوص دام، پوست و چرم حیوانات و حتی گاهی اوقات نهال ها نیز نیاز به این گواهی نامه دارند .

 

14- گواهی ضدعفونی کالا