مقالات
استانداردهای غذایی
استانداردهای غذایی
استاندارد سابقه بسیار طولانی داشته و بشر اولیه با الهام از پدیده های طبیعی مانند گردش ایام، فصول چهارگانه سال و روز و شب، زندگی خود را استاندارد می کرده است. استانداردها در سطوح مختلفی تبدیل می شوند از جمله سطح استانداردهای بین‌المللی است که توسط سازمان بین‌المللی استاندارد تدوین می شوند. این سازمان استاندارد های قابل اجرا در سطح بین المللی را تدوین کرده که در تمامی کشورهای عضو به رسمیت شناخته می‌شوند و از بین آنها استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ و ۱۴۰۰۰ متداول تر می باشند.
استاندارد های راهنما با شماره های ۹۰۰۰ و ۹۰۰۴ شامل دستورالعمل‌هایی برای ارشاد مدیران می باشند. استانداردهای ایزو ۹۰۰۱ زمانی استفاده می‌شود که سازمان همزمان در طراحی، تولید، نصب و راه اندازی، نوآوری و خدمات فعالیت دارد. استانداردهای ایزو ۹۰۰۲ جایی استفاده می‌شود که فعالیت‌های طراحی مورد نظر نیست و سازمان با استفاده از طرح‌های آماری، برای بهبود کیفیت فرآورده ها یا خدمات اقدام می نماید و نیازی به طراحی ندارد.
استاندارد ایزو ۹۰۰۳ زمانی به کار می رود که کیفیت فرآورده ها از طریق بازرسی نهایی تضمین می شود و ممکن است سیستم تولید و مدیریت کیفیت، استاندارد نباشد. استانداردهای سری ایزو ۱۴۰۰۰ مربوط به سلامت محیط زیست و سلامت مردم نیز توسط ایزو تدوین دو به اجرا گذاشته شده‌اند.
استانداردهای منطقه‌ای که توسط یک سازمان منطقه‌ای، جهت استفاده کشورهای منطقه تدوین می شود، استانداردهای ملی که مختص هر کشور میباشد و استانداردهای سطح کارخانه‌ای که در هر شرکت، برای همان شرکت تدوین می‌شود از دیگر سطوح استاندارد می باشند.
سطوح استانداردهای موسسه های بین المللی در مورد مواد غذایی توسط موسسه های بین المللی مانند FAO و WHO تدوین می‌شوند. از جمله استانداردهای کدکس هستند که توسط کمیته مشترک FAO و WHO تدوین می‌شوند و شامل استاندارد ویژگی‌ها، آیین کار و یا به عبارت بهتر، آیین بهداشتی شرایط کار و دستورالعمل های مربوط به آنها هستند. گروه دیگری از استانداردهای سطح موسسه های بین المللی، استانداردهای HACCP می باشند.
سیستم HACCP به معنای تجزیه و تحلیل خطر در نقاط کنترل بحرانی می باشد. این سیستم در واقع ابزاری را به منظور شناسایی مخاطرات در محل وقوع یا بروز آنها از زمان کاشت، داشت و برداشت مواد اولیه تا محصول نهایی در اختیار مجریان سامانه قرار می‌دهد و حاصل اجرای آن محصولی سالم، بدون خطر و ایمن می باشد و مصرف کننده می تواند بدون کمترین نگرانی آن را مصرف نماید.
در سال ۱۹۷۱ اصول مطرح در این سیستم توسط شرکت پیلسبوری در یک کنفرانس ایمنی مواد غذایی ارائه گردید. در سال ۱۹۷۴ در واحدهای تولیدکننده کنسروهای غیر اسیدی مورد استفاده قرار گرفت تا اینکه در سال ۱۹۸۸ اولین نظامنامه HACCP به وسیله کمیته بین‌المللی تعیین ویژگی های میکروبیولوژی مواد غذایی ICMSF تهیه و به تفصیل در ارتباط با این سیستم بحث و بررسی گردید.
در دنیای امروز روش های قدیمی کنترل بهداشتی که صرفاً متکی بر آزمایش محصول نهایی می باشد، منسوخ گردیده است، زیرا عوامل ناخواسته بیشماری وجود دارند که می‌تواند پروسه فرایند محصولات غذایی را تحت شعاع خود قرار دهند. از نقاط قوت سیستم HACCP یا به عبارت دیگر مدیریت تضمین سلامت و ایمنی غذا می توان به شناسایی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل کلی مخاطرات آن ها اشاره نمود. این سیستم با استفاده از ابزارهای علمی و جدیدترین یافته های علمی و بهداشتی، پس از تعریف مراحل گوناگون تولید یک ماده غذایی، کلیه مخاطرات مربوط به هر مرحله را شناسایی و راهکارهای لازم جهت حذف یا کاهش سطوح خطرات در حدود قابل قبول را ارائه می دهد.
برخی از مزایای حاصل از کاربرد سیستم HACCP عبارتند از:
- طبقه بندی مصرف کنندگان محصولات غذایی به گروه‌های مختلف.
- کنترل و نظارت بهداشتی بر خرید مواد اولیه و فراهم نمودن امکان تولید محصولی سالم.
- برقراری ارتباط با مشتریان و بررسی شکایت ها و درخواست های آنان.
- آموزش کلیه کارکنان در همه سطوح سازمانی و به وجود آوردن نوعی تعهد و احساس مسئولیت در قبال فعالیت های درون سازمان.
- فراهم آوردن بستر مناسب جهت صادرات محصولات غذایی و امکان رقابت با سایر کشورها، از طریق تولید محصولاتی منطبق بر موازین بهداشتی بین المللی.
- بالا بردن سطح سلامت و بهداشت جامعه و کاهش هزینه های خدمات درمانی
تولید کنندگان
صادر کنندگان
شرکت های جدید
